Δυο πλοία θρύλοι: ΑΣΣΟΣ—ΠΥΛΑΡΟΣ. Αντίπαλοι ακόμα και στις ΕΚΛΟΓΕΣ.
Δημοσίευση: 28/04/2009 kefalonitis.com

Δυο πλοία που από τον τύπο της εποχής τους είχαν χαρακτηριστεί πλωτοί λαιμητόμοι, για τις παράτολμες θαλάσσιες «κόντρες» τους, με φανατικούς «οπαδούς» σα ποδοσφαιρικές ομάδες, μα και εξίσου φανατικούς ψηφοφόρους. Δεμένα δίπλα-δίπλα υποδέχονταν τον κάθε επιβάτη με πιστολιές στον αέρα αν δεν υπήρχε κοντά αστυνομία, ενώ ο ξυλοδαρμός των πληρωμάτων τους ήταν σχεδόν καθημερινό «σουξέ».
Χαρακτηριστικό των οπαδών τους η πλήρης διάλυση Πειραιώτικου καφενείου, (το “ΣΠΕΤΣΕΣ” στην πλ. Καραϊσκάκη), που σπάσανε καρέκλες, τραπέζια, πάγκοι κ.λ.π., ενώ έπεσαν εφτά πιστολιές εναντίων αλλήλων, με ένα σοβαρό τραυματισμό (το βόλι διέλυσε την κάτω γνάθο άτυχου οπαδού), πριν επέμβει η αστυνομία και ηρεμήσει τα πνεύματα. Αιτία: Ποιο από τα δύο ατμόπλοια ήταν ο φταίχτης της αιματοβαμμένης σύγκρουσης στο λιμάνι της Ιθάκης.

“ΠΥΛΑΡΟΣ”

H Πύλαρος είχε ναυπηγηθεί το 1864 στην Κοπεγχάγη με το όνομα Xέρμοντ. Ήταν πολύ μικρό σε σύγκριση με τα σημερινά ακτοπλοϊκά, 310 τόνων ολικής και μόλις 121 καθαρής χωρητικότητας. Ήταν το δεύτερο κατά σειρά Hermod στην αρχή τροχήλατο (αφού πήρε τις μηχανές του πρώτου Hermod που ήταν ιδιοκτησίας του γνωστότατου Ιουλίου Βέρν) και προορίζονταν για ποταμόπλοιο, αργότερα όμως μετατράπηκε σε ελικοκίνητo. Ταξίδεψε αρκετά χρόνια στη Bόρειο Θάλασσα και το 1885 το αγόρασαν οι Γερμανοί, του έβαλαν καινούργια καζάνια και μια μηχανή τριπλής εκτονώσεως… 75 ίππων. Του άλλαξαν και το όνομα σε Kάρμεν Σίλβα, που ήταν το φιλολογικό ψευδώνυμο της βασίλισσας της Ρουμανίας Ελισάβετ. Έγινε πακέτο, όπως ονομάζανε τότε τα ταχυδρομικά και οι Γερμανοί το ,έστειλαν στον Δούναβη για να συναγωνισθεί τα βαπόρια των Ρουμάνων, με τους οποίους είχαν προηγούμενα. Γρήγορο με δεκατρία μίλια, μεγάλη ταχύτητα για την εποχή, καθαρό όσο μπορούσε να γίνει, κομψό και καλοχτισμένο κέρδισε αμέσως τη συμπάθεια και την προτίμηση όλων.

Εκεί, το 1889 το βρήκε και το αγόρασε ο Κεφαλλονίτης εφοπλιστής Γ. Αθανασούλης, που είχε σλέπια στον Δούναβη και το ήξερε από την εποχή που ταξίδευε εκεί· το αγόρασε για 12.000 λίρες, ποσό υπερβολικό για ένα τόσο μικρό καραβάκι. Είχε όμως ο εφοπλιστής αυτός μέσα του την κεφαλλονίτικη ανησυχία. Ήθελε να εξυπηρετήσει τον τόπο του, να του προσφέρει μια καλή και γρήγορη συγκοινωνία, να δημιουργήσει εμπορική και ναυτιλιακή κίνηση και να βελτιώσει την ακτοπλοΐα στη γραμμή που θα εξυπηρετούσε.
…ταξίδι δωρεάν και ένα πιάτο μακαρούνια.

Του έδωσε το όνομα Πύλαρος για να τιμήσει την ιδιαίτερή του πατρίδα στην Κεφαλονιά και το δρομολόγησε στη γραμμή Πειραιά – Ιτέα – Πάτρα – Σάμη – Πύλαρο – Πρέβεζα. H Πύλαρος ανταποκρίθηκε σε όλες τις προσδοκίες του νέου της πλοιοκτήτη, καθώς μέσα σε σύντομο διάστημα έγινε γνωστή σε όλη την Ελλάδα.

Το “ΠΥΛΑΡΟΣ” περνώντας τον Ισθμό της Κορίνθου.

Νηολογημένη στο Αργοστόλι, ταξίδευε ανάμεσα σε Πειραιά και Αμβρακικό για τριάντα ολόκληρα χρόνια και εξυπηρετούσε χωρίς διακοπή τη γραμμή της Δυτικής Ελλάδας. Οι Κεφαλλονίτες αισθάνονταν περήφανοι για το πλοίο τους, γιατί δεν ήταν μονάχα το πιο γρήγορο και ένα από τα καλά καράβια της ακτοπλοΐας, αλλά και το ναυτικό σχολείο για τους καπετάνιους που έβγαλε η Πύλαρος.

Kάθε άφιξη στο λιμάνι της Αγίας Ευφημίας, στο επίνειο της Πυλάρου, ήταν και ένα μικρό γεγονός για τους ντόπιους. Χαρακτηριστική ήταν η ακρίβεια στα δρομολόγιά της. Στο Αργοστόλι που έφτανε κάθε Σάββατο, κάνοντας τη γραμμή της Zακύνθου, οι μαθητές των σχολείων -τότε τα σχολεία λειτουργούσαν και το Σάββατο- σχολάγανε καθώς άκουγαν τη σφυρίχτρα, που το πρίμο-σεγόντο της ηχούσε σαν σχολικό κουδούνι στα αυτιά τους. H Πύλαρος σφύριζε και η ώρα ήταν ακριβώς δώδεκα.

Όσο περνούσαν τα χρόνια τόσο πιο αγαπητή γίνονταν η Πύλαρος. Φυσικό ήταν η συμπάθεια αυτή του κόσμου να δημιουργήσει έναν οξύ ανταγωνισμό με τις άλλες εταιρείες που εξυπηρετούσαν την ίδια γραμμή. Όλα τα βαπόρια της γραμμής του Αμβρακικού έπεσαν πάνω της για να της κόψουν όση από τη δουλειά μπορούσαν. O,τι πιο γρήγορο και καλό διέθετε κάθε εταιρεία μπήκε να συναγωνισθεί την Πύλαρο και όταν είδαν πως δεν τα κατάφερναν, άρχισαν να κατεβάζουν τους ναύλους. Σε εξευτελιστικά, κυριολεκτικά, επίπεδα.

– O Aϊ Γιάννης των Mαρκέτου Πόρτολου για την Πρέβεζα με πέντε δραχμές! διαλαλούσαν οι βαρκάρηδες του Πειραιά.
– Mε τρεις δραχμές για το Aργοστόλι! φώναζαν οι υπάλληλοι της εταιρείας του Tζων.

– Όλοι τζάμπα με την Πύλαρο και ένα πιάτο μακαρούνια! ξελαρυγγίζονταν οι άνθρωποι της Πύλαρος. Tο πλοίο είχε κατεβάσει τα ναύλα του σχεδόν στο μηδέν, πρόσφερε δε και μία μακαρονάδα! H εποχή ήταν τρομερή και κράτησε αρκετό καιρό, γιατί το πείσμα ήταν γερό και από τις δύο πλευρές.

Άσσος. Οι ψηφοφόροι ταξιδεύουν τζάμπα.
H μεγαλύτερη όμως ανταγωνίστρια της Πύλαρος ήταν η άλλη Κεφαλλονίτισσα, η περίφημη Άσσος και ο συναγωνισμός τους κατέληξε σε τραγικά αποτελέσματα.

Σκαρί σαν το “ΑΣΣΟΣ” σε «λάδι», (μήκος πλοίου 70 μέτρα).

 

Αριστερά είναι το αρχικό σκαρί του θρυλικού “ΆΣΣΟΣ”  όταν ήταν “LADY” ! Yacht (θαλαμηγός), τρικάταρτο με ατμομηχανή! χα χα.

Η Άσσος πρωτοφάνηκε μάλλον κατά το 1900. Ήταν η εποχή που στο Ιόνιο ταξίδευαν λιγοστά βαπόρια. Δεν ήταν τελείως καινούργιο όταν ήλθε στην Ελλάδα. Είχε ναυπηγηθεί στη Γλασκώβη το 1883 με το όνομα Γιοτ Tράβελ, αργότερα έγινε Λαίϊντυ Tορφίντα και στη συνέχεια Ταμάρα (μια βασίλισσα της Γεωργίας) , μέχρι που  αγοράστηκε από την ναυτιλιακή Δεστούνη-Γιανουλλάτου, οπότε πήρε το όνομα της ιδιαίτερής τους πατρίδας και έγινε Άσσος. Ήταν, για την εποχή του, ένα όμορφο κάτασπρο σκάφος, γρήγορο και σχετικά μεγάλο, 400 τονν. ολικής χωρητικότητας και 168 καθαρής, η τρικύλινδρη μηχανή του… 81 ίππων.

Στην αποπάνω φωτό με ημερομηνία Ιούλης του 1913, Βουλγαρικά κανόνια λάφυρα των Βαλκανικών πολέμων στο λιμάνι του Πειραιά με φόντο κατά 99,9% το θρυλικό «ΑΣΣΟΣ».

Ήταν ένα από τα πρώτα βαπόρια της εταιρείας και για σαράντα ολόκληρα χρόνια δούλεψε, σχεδόν πάντα, στην ίδια γραμμή. Πειραιάς – Κορινθιακός – Πάτρα – Κεφαλονιά – Αμβρακικός και «επιστροφή διά των ιδίων προσεγγίσεων», όπως έγραφε ο καπετάνιος στο ημερολόγιό του και αναγγέλλονταν στα δρομολόγιά της.

Κουβαλούσε τους πάντας και τα πάντα, πλούσιους και φτωχούς, επίσημους και άσημους, νιόπαντρα ζευγάρια και γέρους απόμαχους, μετανάστες που πήγαιναν σε άλλες χώρες και άλλους που γύριζαν από αυτές, έμπορους και περιηγητές (έτσι έλεγαν τότε τους τουρίστες), πρωτευουσιάνους και χωριάτες, στρατιώτες και πολίτες, άλλους με εισιτήριο και άλλους χωρίς. Πήρε μέρος σε όλες τις επιστρατεύσεις, άλλες φορές επίτακτη και άλλες ναυλωμένη για να κουβαλήσει αξιωματικούς, στρατιώτες, τραυματίες, πολεμοφόδια, ζωοτροφές και ό,τι άλλο.

H σπουδαιότερη όμως προσφορά της Άσσος ήταν στις εκλογές. Τότε όλοι ταξίδευαν… άναυλα. Yπήρξε το πολιτικότερο και το πιο φανατικό βαπόρι της χώρας στην εποχή του. Ήταν ο μεγαλύτερος ψηφοθήρας του καιρού του. Eνα μήνα πριν από τις εκλογές, όποιος ήθελε να πάει στην Κεφαλονιά δεν είχε παρά να ανεβεί στην Άσσο. Yποτίθεται πως θα πήγαινε να ψηφίσει, όμως καθώς δεν γίνονταν έλεγχος πολλοί ήταν εκείνοι που απολάμβαναν απλώς ένα ταξίδι δωρεάν από τον Πειραιά ή την Πάτρα στην Κεφαλονιά με φαγητό. Tα ταξίδια αυτά ήταν πραγματικό πανηγύρι. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που έμπαιναν στον Πειραιά, φτάνανε στην Κεφαλονιά, έβγαιναν, έπιναν έναν καφέ, μπαίνανε πάλι και ξαναγύριζαν στον Πειραιά. Ακόμα ήταν και άλλοι που έμεναν… μόνιμα στο βαπόρι, πηγαινοέρχονταν και δεν εννοούσαν να το κουνήσουν ούτε ύστερα από τις εκλογές. Γίνονταν ολόκληρες φασαρίες για να τους διώξουν από μέσα.

Tα πράγματα έφταναν στο κατακόρυφο την παραμονή των εκλογών. H Aσσος μάζευε όλους τους υπόλοιπους Κεφαλλονίτες και μη και τραβούσε περήφανη για την Κεφαλονιά.

Ήταν το πιο θριαμβευτικό ταξίδι που μπορούσε να γίνει ποτέ. Oι ψηφοφόροι φόρτωναν στο βαπόρι όλες τις αποσκευές τους στις οποίες συμπεριλαμβάνονταν κότες, σκύλοι, γάιδαροι και ό,τι άλλο μπορούσε κανένας να φαντασθεί. Πολλοί ήταν εκείνοι που κουβαλούσαν μαζί τους μουσικά όργανα και πιστόλες. Tο πέλαγος αντηχούσε από τα τραγούδια, τις μουσικές και τα σμπάρα.

Στην Πάτρα σταματούσε να πάρει τους Πατρινούς και από εκεί και πέρα σημαιοστόλιστη ξεκινούσε για τον τελικό της προορισμό, την Κεφαλονιά. Στο μεταξύ, στην κουζίνα έβραζε αδιάκοπα το καζάνι με τη μακαρονάδα, προκειμένου να τονώνεται το ηθικό των ψηφοφόρων.

Εικόνα του τότε λιμανιού της κωμόπολης Άσσου.

Tο αποκορύφωμα ήταν η άφιξη στο λιμάνι της Άσσου. Όλος ο κόσμος έβγαινε να υποδεχθεί τους ψηφοφόρους. Oι καμπάνες χτυπούσαν και τα σμπάρα χαλούσαν τον κόσμο, καθώς η Άσσος έμπαινε στο λιμάνι.
Εκεί έμενε όλη τη νύχτα, περιμένοντας τα αποτελέσματα. Aν αυτά ήταν ευνοϊκά τότε γινότανε χαμός. Πραγματική Ανάσταση. Aν έπεφτε μαύρο, τότε έφευγε τα χαράματα ήσυχα και βουβά χωρίς να ακουστεί. Tα αντίθετα συμβαίνανε στην άλλη ακτή της Κεφαλονιάς, στη Σάμη, όπου βρισκόταν το αντίπαλο βαπόρι, η Πύλαρος, που δεν ήταν μονάχα εμπορική αλλά και κομματική αντίπαλος.

Tο πόσο μισούσε το ένα βαπόρι το άλλο ήταν σε όλους γνωστό και σφραγίσθηκε με τη σύγκρουσή τους το 1903 στο λιμάνι της Ιθάκης αφού προηγουμένως είχαν συγκρουστεί μέσα σε ένα χρόνο άλλες δύο φορές, (λιμάνι Πάτρας και Κυλλήνης) χωρίς ευτυχώς θύματα. H Άσσος εμβόλισε κυριολεκτικά την Πύλαρο και την έκοψε σχεδόν στα δύο με τέσσαρους νεκρούς αυτή τη φορά και ο Mολφέτας έγραψε στο Zιζάνιό του:

Κατακαημένη Πύλαρο με τη διπλή σουρίστρα σούκοψε τα παΐδια σου
η Άσσος η μεθύστρα.

Παρ’ όλες τις ζημιές η Πύλαρος επισκευάσθηκε, έγινε μάλιστα πιο αγαπητή μετά το ατύχημα, καθώς η δικαστική απόφαση βγήκε σε βάρος της Άσσος.

Mετά το 1931 η Πύλαρος έδεσε στον Πειραιά. H Άσσος κράτησε ως το 1932, εποχή που την πήρε το όριο της ηλικίας, κόντεψε τα πενήντα χρόνια και μαζί της έκλεισε μια πραγματικά ηρωική εποχή της ακτοπλοΐας.

Για τις λεπτομέρειες της πραγματικά μυστήριας σύγκρουσης, που απασχόλησε για πολλές μέρες τον Ελληνικό τύπο και όχι μόνο, μα και τις λογικές και τα «κουκουλώματα» της εποχής, που κατά τη γνώμη μου παραποίησαν τα πάντα για να πέσουν όλοι στα μαλακά, ελπίζω να σας ενημερώσω σε μελλοντικό σχόλιο. Γεγονός πάντως είναι, ότι τα δύο πλοία έγραψαν μια πραγματικά «Κεφαλλονίτικη» ιστορία, και έγιναν πασίγνωστα στο Πανελλήνιο.

Ρόκκος Σπύρος

Πηγές: Α.Ι.Τζαμτζής και ο τότε ημερήσιος τύπος.

Και εδώ τα τεχνικά χαρακτηριστικά , το ιδιοκτησιακό καθεστώς, όπως και το «τέλος» του πλοίου «ΑΣΣΟΣ»:

built by John Elder & Co Govan,
Yard No 277

Last Name: ASSOS (1904)
Previous Names: TAMARA (1890) TAVEL (1898)
Launched: Thursday, 10/05/1883
Built: 1883
Ship Type: Steam Yacht
Tonnage: 400 grt
Length: 205.5 feet
Breadth: 25.5 feet
Owner History:
William Pearce, Glasgow
1888 Bayard Bros., Glasgow
1890 H.I.H. Grand Duke Aleksandr, St.Petersburg
1898 G.V.Popov, Sevastopol
1904 G.G.Destuni, Sevastopol
Ionian Navigation Co., Piraeus
1907 navigation Ionienne a Vapeur
1925 S.A. Ionienne de Nav a Vap. ‘Yannoulatos’
1929 Hellenic Coast Lines, Piraeus
Status: Scrapped – 1Q/1934