Μια δύσκολη πραγματικά ανάπτυξη θέματος μια και υπάρχουν λίγες μαρτυρίες.
Να ξεκινήσουμε καλύτερα με τί ονομαζόταν Άσσος τότε.
Άσσος ονομαζόταν το νησί της Άσσου πάνω στο οποίο υπήρχαν αρχαία τείχη μαζί με ερειπωμένα κτήρια που όλη η εικόνα φανέρωνε παλαιότερη του Μεσαίωνα κατοίκιση.
Απόδειξη το παρακάτω χαρτογράφημα από τα αρχεία της Βενετίας που δείχνει αρχαιότερες κατασκευές επί του νησιού, που βρήκαν οι Ενετοί πριν κατασκευάσουν το σημερινό κάστρο:
Κατά μαρτυρίες γνωστών ταξιδιωτών όπως του έτους 1511 (το Ενετικό φρούριο έγινε 80 χρόνια μετά περίπου), τα τότε αρχαία κτίσματα του κάστρου φαίνονταν ξεκάθαρα από καράβι.
Ας διαβάσουμε λοιπόν έναν:
Francesco Grassetto Da Lonigo
σ 29
13. «A hore XI da castel Tornese levamo con il terzaruol, a hore 23 in porto de
Viscardo. Qui antiqua era una tera nominata Asso. Questo porto è in la isola dela
Zefalonia, dela quale parleremo a dì do agosto 1513, et anche dele altre terre che erano in questa.»
Μεταφραση:
«Από την 11η ώρα (που φύγαμε) από το Χλεμούτσι φτάσαμε με τα πανιά μισομαζεμένα την 23η ώρα στο λιμάνι (porto) του Φισκάρδου. Εδώ υπήρχε μια αρχαία πόλη που τη λέγανε Άσσο. Αυτό το λιμάνι είναι στο νησί της Κεφαλονιάς, για το οποίο θα μιλήσουμε τον Αύγουστο του 1513, όπως και για άλλες πόλεις που ήταν σε αυτό.»
Σημ:(Το Χλεμούτσι είναι το κάστρο της Κυλλήνης,όπως και ο καημένος ο κυρ Φραγκίσκος δυστυχώς δεν πρόκαμε να μας “ξαναμιλήσει”).
Και συνέχεια στη σελίδα (41) του βιβλίου του.
σ. 41
Et già da ogni parte il cielo stellato apparea, quando unite di porto uscimo, et a hore circha sei
de giorno gionti se ritrovamo in porto di Viscardo, posto a capo dela isola de
Cephaleunia. Quivi le mure dela antiqua terra dicta Asso appareno, et sone dicto le
fuste esser a Porto Figer over a Sancta Maura, …
(Μετάφρ.)
…«Και ταξιδέψαμε όλη νύχτα κάτω από τον έναστρο ουρανό, από όταν φύγαμε από το τελευταίο λιμάνι, και γύρω στις 6 το πρωί φτάσαμε πάλι στο λιμάνι του Φισκάρδου, που βρίσκεται σε ένα ακρωτήριο του νησιού της Κεφαλονιάς. Υπάρχουν ορατά τα τείχη της αρχαίας πόλης που λέγεται Άσσος, και λένε πως οι (πειρατικές) φούστες που λέγαμε είναι στο λιμάνι της Βασιλικής στη Λευκάδα,» …
Υπάρχουν και άλλες μαρτυρίες αλλά θα πολυλογήσουμε, που πιστοποιούν την ύπαρξη παλαιού τείχους στο φρούριο της Άσσου και φυσικά η κυριότερη απόδειξη είναι η επιτόπια έρευνα…
Από τα γραφόμενα του καπουτσίνου (ο Φραντζέσκος καθολικός ιερέας ήταν), συμπεραίνουμε πρώτον ότι οι πειρατές στην εποχή του ήταν φόβος τρόμος και τα ταξίδια γινόταν από την Δυτική πλευρά της Κεφαλονιάς για ασφάλεια.
Το δεύτερο συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι αφού φαινόταν από τον όρμο του Φισκάρδου η Άσσος, τότε ή ο κόλπος του Φισκάρδου δεν είχε την σημερινή θέση, ή η Άσσος ήταν στο Φισκάρδο!
Και πώς λεγόταν διαφορετικά η Άσσος από πολλούς γεωγράφους μέχρι περίπου το 1700μ.χ. ?
Petilia distrutta !
Ιδού ένας από τους πολλούς χάρτες:
SANSON NICOLAS έκδοση: 1658-92 μχ.
Γιατί λεγόταν Petilia ?? Μα προφανώς η γενική εικόνα που παρουσίαζε από θαλάσσης, τουλάχιστον έμοιαζε με την αρχαία Ελληνική πόλη Πετηλία σημερινή Strongoli (σχεδόν παραθαλάσσια), 15χλ. Βόρεια του Κρότωνα στην Νότια Ιταλία.
(Βίος και ιστορία το σημερινό Στρόνγγολι κατεστραμμένο ακόμα και από τον Αννίβα)!
Το ότι τώρα της φορούσαν και το επίθετο distrutta (κατεστραμμένη) σημαίνει προφανώς ότι η Άσσος ήταν μεν ίδια με την Πετηλία αλλά ερειπωμένη!
Στην παραπάνω φωτό μια γκραβούρα της τότε (1730μχ) εποχής του Strongoli, ή Petilia.
Και αποκάτω μια σημερινή άποψη.
Το αξιοπερίεργο που έχω διαπιστώσει, είναι ότι για πρώτη φορά στους χάρτες συναντιέται το φρούριο της Άσσου λίγο μετά το 1700 (Coronelli, Frederik de Wit ) ενώ δεν αναφέρεται ούτε και σε χάρτες ακόμα που σημειώνονταν οι οχυρωματικές θέσεις της Ελλάδας.
Σκέτα ως Άσσος, Petilia distrutta ή Petilia παλαιά, λατινικά “olim” (1420 μχ.) αναφέρεται!
Κάποιοι μάλιστα έχουν στο ίδιο σημείο Φισκάρδο και Petilia και στη θέση της Άσσου την Πρόνησσο!
Ιδού ένας του 1696 μχ.
(Πατάτε κλικ για μεγεθύνσεις, όπου με κόκκινο φαίνονται τα κάστρα).
Γενικώς υπάρχει ένα μπέρδεμα και συμπερασματικά μπορεί να εκτιμήσει κανείς ότι το φρούριο της Άσσου έχει σίγουρα αρχαίες ρίζες, τοποθετείται δε στον κόλπο του Φισκάρδου ενώ στο ίδιο σημείο, ή πολύ κοντά σε αυτό υπήρχε το ακρωτήριο Αθέρας σύμφωνα με την αφήγηση της Άννας Κομνηνής στο έργο της Αλεξιάδα.
Η παλιά ονομασία του σημερινού Αθέρα ήταν είτε Tolissi, είτε village des marigniers που και τα δύο ονόματα έχουν σχέση με τοποθεσία κατοικίας ναυτών, ίσως και έμμεσα πειρατών.
Η τοποθεσία Aterra συναντάται μόνο σε χάρτη του Porcacchi 1590μχ κοντά όμως στα Erisso, Dulichio, Petilia.
(χάρτης του Porcacchi 1590 μ.χ.)
Μέσα από την Αλεξιάδα ακολούθως και λαβαίνοντας υπ΄όψη όλα αυτά, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι επί του νησιού της Άσσου υπήρχε η Βυζαντινή ερειπωμένη πόλη Ιερουσαλήμ, κτισμένη πάνω σε αρχαιότερη οχυρωματική θέση που έχει πολλές πιθανότητες να ήταν και το «Μυκηναϊκό άστυ» του Οδυσσέα.
«Γαϊτανάκι» λίγο η όλη υπόθεση, αλλά κατά την Αλεξιάδα της Αννας Κομνηνής όπως αναφέρω λεπτομερέστερα σε άλλα άρθρα της ενότητας portoassos του blog μου, η Ομηρική Ιθάκη ήταν το νησί που φιλοξενούσε την ερειπωμένη πόλη Ιερουσαλήμ.
Και αυτό μας κάνει να πιστεύουμε ότι κάπου εδώ τριγυρνούσαν αυτοί οι δυο “καταζητούμενοι”! Χα χα.
Και για όσους ακόμα αμφιβάλουν ιδού και παραστάδες θύρας από αρχαίο ταφικό μνημείο στο κτήμα Α. Ματρόζου, στον Δήμο Περιστερίου Αττικής (φωτό του 1961).
Και αποκάτω σωζόμενη παραστάδα στην είσοδο του προμαχώνα Mora όπου σήμερα ο ερειπωμένος ανεμόμυλος, λίγο βορειότερα της κεντρικής πύλης του Ενετικού κάστρου.
Συγκρίνετε τις δύο φωτό.
Τι διαπιστώνει κανείς??
Ομοιότητα έ?
Μάλλον από το ίδιο μαγαζί βγήκανε! Μέχρι και οι τρύπες στην πρόσοψη ! χα χα.
Η Παναγία “έβγαινε” του έρημου του Οδυσσέα να ανοιγοκλείνει την πόρτα που στηριζόταν σε αυτή την παραστάδα…